Արդարացվա՞ծ են արդյոք Ռուսաստանի հույսերը՝ կապված Դոնալդ Թրամփի հետ

Պատմությանը փոքր-ինչ գիտակ մարդը կարող է ասել, որ Արևմուտքը, սկսած հին ժամանակներից, Ռուսաստանը համարել է արևմտյան «դեմոկրատական» երկիր (դեմոկրատական բառը վերցրի չակերտների մեջ, որովհետև տվյալ դեպքում այն ոչ թե կայուն արժեք է, այլ ըստ նպատակահարմարության գործածվող բառ): Այդ նույն դեմոկրատական արժեքներ կրող երկրների ղեկավարները չէի՞ն, որ թավալ էին տալիս Հիտլերի ոտքերի տակ: Այդ նրանք չէի՞ն, որ աչք փակեցին մյունխենյան գործարքի առաջ (որքան ուզես, կարելի է շարունակել նման օրինակները): Այդ երկրներն էին, որ ցարական Ռուսաստանը կոչել էին «Եվրոպայի ժանդարմ»: Այդ նրանք էին, որ ամեն կերպ փորձում էին Հիտլերին ուղղել դեպի Ռուսաստան: Այդ նրանք էին, որ երազում էին բոլշևիկյան Ռուսաստանի ոչնչացումը: Այդ նրանք էին, որ երբ տեսան Հիտլերի սարսափելի ուրվականը Եվրոպայի վրա… Բայց ավելի լավ է հիշենք պատմական այն օրը, երբ վախվորած Անգլիայի վարչապետը 1941 թվականի դեկտեմբերին եղավ Մոսկվայում և, անցնելով տողանի կանգնած Կարմիր բանակի զինվորների առջևով, ինքն իրեն հարցրեց. «Կդիմանա՞ն սրանք գերմանական բանակի հուժկու հարվածներին»: Այդ զինվորները ոչ միայն դիմացան, այլև ազատագրեցին ողջ Եվրոպան ու աշխարհը ֆաշիստական ժանտախտից:

Բայց, միևնույն է, Ռուսաստանն առայսօր մնացել է Արևմուտքի թշնամի: Անգամ այն երկրները, ազգերը, որոնք կանգնած էին ֆիզիկական ոչնչացման եզրին, այսօր անսահման ատելությամբ են լցված առ Ռուսաստան: Այսօր աշխարհը կարծես մոռացել է Հիտլերին, ավելի շատ հիշում ու դատապարտում են Ստալինին, մոռանալով այն մեծ դրական դերը, որ խաղացել է նա ֆաշիզմի ջախջախման գործում: Ավելին ասեմ, ժամանակակից որոշ անհատներ՝ դեմոկրատներ, լրագրողներ, պատմաբաններ, քաղաքագետներ (ցավոք, նրանց մեջ քիչ չեն Ռուսաստանի քաղաքացիները) ամեն ինչ անում են` սևացնելու խորհրդային մարդկանց համար հերոսականի, վեհի, անձնազոհության դասական օրինակ ծառայած հերոսներին, փորձում են անգամ հոգեկան հիվանդ համարել Զոյա Կոսմոդեմյանսկայային կամ ասել` չեն եղել 28 պանֆիլովականներ, Գաստելլոյի, Մատրոսովի պես հերոսներ: Ինչո՞ւ եմ նշում այս ամենը: Որովհետև որքան բացասական, նույնքան հերոսական է եղել ռուս ժողովրդի դերը համաշխարհային պատմության մեջ: Այսօր էլ Արևմուտքի համար Ռուսաստանը մնում է որպես թիվ մեկ թշնամի, նորից նրան մեղադրում են չգործած մեղքերի մեջ: Երբ Արևմուտքը հասավ այն բանին, որ ՈՒկրաինան թշնամաբար տրամադրվեց Ռուսաստանի նկատմամբ, և ԱՄՆ-ը փորձում էր բազավորվել Ղրիմում, ինչը կանխվեց Ռուսաստանի համարձակ և վճռական քայլերով, սկսեցին նորից դատափետել նրան, անվանելով ագրեսոր և սաստկացնելով տնտեսական պատժամիջոցները: Չկարողանալով իր հակառուսական ցանկությունները ուղղակիորեն իրականացնել ՈՒկրաինայում, Արևմուտքը փորձեց նրան դուրս քշել Մերձավոր Արևելքից: Ռուսաստանը լուռ հետևում էր արաբական գարնան զարգացումներին, ավելին` անգամ ճակատագրական սխալ թույլ տվեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում Լիբիայի հարցում, և երբ հասկացավ, որ ՆԱՏՕ-ն ցանկանում է ՈՒկրաինայում կրած պարտության համար իրեն քշել Սիրիայից, սկսեց գործել վճռական և ռուսական հատուկ դրսևորումով: Համաշխարհային պատերազմը սկսված է Մերձավոր Արևելքում: Ռուսաստանը կռվում է միայնակ և բավականին հաջող՝ հաղթանակն ամրապնդելով նաև դիվանագիտական ոլորտում:

Գաղտնիք չէ, որ տնտեսապես ծանր է Ռուսաստանի վիճակը, իրենց ռազմական անկարողությունից կատաղած, փորձում են Ռուսաստանը խեղդել տնտեսական պատժամիջոցներով (հանուն ճշմարտության ասենք՝ այդ ե՞րբ, ո՞ր դարաշրջանում է լավ եղել Ռուսաստանի տնտեսական վիճակը): Ռուսաստանն այն երկիրն է, որ իր հարցերը մնացած աշխարհի հետ միշտ լուծել է զենքով, սառը պատերազմի ժամանակ էլ Ամերիկան զգաց, որ զենքով հնարավոր չէ լուծել Ռուսաստանի հարցը, թեպետ ատոմային սպառազինությամբ եռապատիկ հզոր էր: Տեղին է հիշել մի պատմական դեպք: Երբ 1972 թվականին ԱՄՆ-ի նախագահ Նիքսոնը պաշտոնական այցով ժամանել էր ԽՍՀՄ, հայտարարեց, թե Մոսկվա մտնելու միակ ճանապարհը խաղաղության ճանապարհն է: Եվ «խաղաղության ճանապարհով» ԱՄՆ-ը քանդեց ԽՍՀՄ-ը: Այժմ էլ ՆԱՏՕ-ն, Ամերիկայի գլխավորությամբ, աշխարհում հազար տեսակի խաղեր է տալիս Ռուսաստանի դեմ, բայց ապարդյուն: Ասում եմ՝ ապարդյուն, որովհետև երբեք չի հասկացել ռուս մուժիկի հայրենասիրական ոգին: Դարերով ռուս մուժիկը մի կուշտ փորով հաց էլ չի կերել, բայց հայրենիքի պաշտպանության ժամանակ աննկարագրելի հերոսականություն է ցուցաբերել: Ռուս զինվորը փրկել է աշխարհը ֆաշիստական ժանտախտից, բայց միևնույն է, նրան վարկաբեկել են և վարկաբեկում են: Այսօր էլ ռուս զինվորը կռվում է իսլամական ժանտախտի դեմ (դիմակայությունն իրականում ՆԱՏՕ-Ռուսաստան տիրույթում է Մերձավոր Արևելքում), բայց աշխարհում այդ ամենը ներկայացնում են բոլորովին հակառակ պատկերով: ԱՄՆ-ը միլիարդներ է ծախսում և ոչ մի կերպ չի կարողանում լուծել Ասադի հարցը: Եթե Ասադը բռնակալ լիներ, ապա նրա հարցը վաղուց լուծված կլիներ Քադաֆիի, Սադամ Հուսեյնի նման:

Աշխարհաքաղաքական այս բարդ իրավիճակում ԱՄՆ-ի նախագահ ընտրվեց մի մարդ, ով երբեք քաղաքականության մեջ չի եղել, նախընտրական պայքարի ժամանակ էլ երբեմն արտահայտում էր արտառոց մտքեր, մի մարդ, որին դեմ էին Արևմուտքի կառավարող քաղաքական ուժերը, և միակ երկիրը, որը երազում էր նրա հաղթանակը, Ռուսաստանն էր: Եվ այսօր Ռուսաստանը մեծ հույսեր է կապում նրա հետ, մանավանդ տեսնելով արտաքին գերատեսչական մարմնում մի պաշտոնյայի, բիզնեսմենի, որը մեծ շահեր ունի՝ կապված Ռուսաստանի հետ: Այսօր Թրամփի հավաքած քաղաքական թիմում հիմնականում բիզնեսի աշխարհի մարդիկ են, բիզնեսմեններն այսուհետ միլիարդներ չեն ծախսի որևէ ձեռնտու օրինագիծ կոնգրեսում անցկացնելու համար: Բիզնեսն ինքն է եկել քաղաքականություն: Դա, անշուշտ, ձեռնտու է Թրամփին, բայց, մյուս կողմից էլ, կա երկրի շահ, որը վեր է ցանկացած բիզնեսմենի շահից: Կառավարման ընթացքում ի հայտ կգա այդ շահերի բախումը, որը կարող է կործանարար լինել երկրի համար: Մի բան է ընտրարշավը, մեկ այլ բան՝ պրակտիկ կառավարումը, որ պիտի բխի երկրի շահերից: Թրամփն իր դասակարգի ներկայացուցիչն է, նա չի կարող դավաճանել այդ դասակարգին: Բացառված չէ, որ լինելով գործի մարդ, նա սիրաշահի Ռուսաստանին՝ ընդդեմ Չինաստանի, սիրաշահի Ռուսաստանին՝ ընդդեմ գլուխը կորցրած Եվրոպայի: Վերջապես, կա կոնկրետ պատմական օրինակը՝ Մոսկվա մտնելու «խաղաղ ճանապարհը», ինչը հանգեցրեց ԽՍՀՄ-ի կործանմանը: Ինչպես ասում են, ժամանակը ցույց կտա, թե ով է Թրամփ անհատը, քաղաքական աշխարհին անհայտ միլիարդատերը:

Սոկրատ ՀՈՎՍԵՓՅԱՆ

Հ. Գ. Հերոստրատներ քիչ չեն եղել աշխարհում: Այդպիսի մի հերոստրատ ավերեց ԽՍՀՄ-ը և այսօր խոսում է նախկին տարածքում նոր միություն ստեղծելու մասին: Թրամփը չի կարող հերոստրատ լինել, որովհետև ԱՄՆ-ում միշտ էլ կա ուժ, որն ավելի վեր է, քան նախագահը: Տեղին է հիշել մի դեպք, որը կհաստատի ասվածը: ԿՀՎ-ի ղեկավար Ալեն Դալեսը պատերազմի վերջին ամիսներին գաղտնի բանակցում է կործանվող Հիտլերի դեմ գերմանական կայսրության գործող ուժերի հետ: Այդ բանակցությունները, փաստորեն, ուղղված էին ԽՍՀՄ-ի դեմ: Բանակցությունների ավարտից հետո նրա տեղակալը հարցնում է` արդյունքների մասին Դո՞ւք կզեկուցեք նախագահին, թե՞ ես ասեմ: Դալեսի պատասխանն ավելի քան զուսպ էր. Այդ մասին առայժմ ոչ մեկին ոչ մի խոսք, եթե նախագահն իմանա, մեր գլուխներն առնվազն կթռչեն»: Եվ ավելացնում է ավելի սառնասրտորեն. «Ամերիկայի շահը վեր է մեր գլուխներից»: Դա Ամերիկան է, ոչ թե ԽՍՀՄ-ը:

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ